Gościszów do duża wieś położona w woj. dolnośląskim, w pow. bolesławieckim, w gminie Nowogrodziec. Jej początki sięgają średniowiecza. Najcenniejszym zabytkiem na jej terenie jest z całą pewnością późnoromański kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej.

Kościół w stylu późnoromańskim powstał prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku. Murowany jest z ciosanego piaskowca, orientowany, jednonawowy. Nawa na rzucie prostokąta jest szersza od dwuprzęsłowego prezbiterium. Każda z części kryta jest osobnym dachem dwuspadowym. W takcie przebudowy w pierwszej połowie XVI wieku, od strony zachodniej została dostawiona wieża na planie kwadratu, w najwyższej kondygnacji ośmioboczna. W tym też czasie zostało dobudowane drugie przęsło prezbiterium zakończone trójboczną absydą. Od strony północnej do prezbiterium przylega zakrystia. Do środka prowadzą trzy wejścia, jedno usytuowane w wieży, drugie od strony południowej prowadzi do prezbiterium, zaś trzecie, z pięknym ostrołukowo zakończonym portalem wejściowym, od strony północnej prowadzi do nawy. W nawie zachowały się również ostrołukowe otwory okienne z maswerkami. 

Na zewnętrznych ścianach absydy warto zwrócić uwagę na podokapowy fryz arkadowy bogato zdobiony motywami roślinnymi, zwierzęcymi i religijnymi. Oprócz krzyża można dostrzec m.in. węża czy  kozę.

 

 

W kościele zachowało się wyposażenie gotyckie oraz renesansowe. W prezbiterium warto zwrócić uwagę na renesansowy ołtarz główny datowany na 1595 rok z przedstawieniami Pasji oraz Zmartwychwstania. W jego dolnej części umieszczono płaskorzeźbę Ostatniej Wieczerzy. Obecnie jest mało widoczna, ponieważ przesłania go tabernakulum. Powyżej znajduje się obraz patronki kościoła, czyli Matki Boskiej Częstochowskiej. Wezwanie to nadano po II Wojnie Światowej, dlatego mogę przypuszczać, że dopiero wówczas obraz umieszczono w ołtarzu. Wcześniej być może w tym miejscu znajdowała się płaskorzeźba nawiązująca do jednej ze scen Pasji. Powyżej obrazu kolejna płaskorzeźba przedstawia Śmierć Jezusa na Krzyżu, zaś na samej górze można dostrzec Chrystusa Zmartwychwstałego. Po bokach dwóch górnych płaskorzeźb umieszczono figury czterech ewangelistów. Po lewej stronie znajduje się św. Łukasz, powyżej św. Jan. Zaś po prawej stronie św. Marek a nad nim św. Mateusz. Przy dwóch ostatnich ewangelistach brakuje ich atrybutów, więc być może niżej jest św. Mateusz, a powyżej św. Marek. Nie znalazłem nigdzie dokładnych informacji na ten temat. 

 

 

W prezbiterium warto zwrócić uwagę również na płyty nagrobne dawnych mieszkańców tych ziem. Jak na mały wiejski kościółek jest ich całkiem sporo. Pochodzą głównie z XVI i XVII wieku. Zachował się również późnoromański nagrobek, z wyrytym krzyżem, datowany na połowę XIII wieku. 

 

 

Jak wspomniałem wyżej, prezbiterium jest dwuprzęsłowe. Pierwsza jego część pochodzi z czasów budowy kościoła, czyli z XIII wieku. I w tej właśnie części szczególną uwagę należy zwrócić na kamienne, późnogotyckie sakramentarium. Sakramentarium to miejsce na Najświętszy Sakrament, które upowszechniły się w średniowieczu. Pełniły podobną rolą jak dzisiaj tabernakulum, umieszczane były zazwyczaj po lewej stronie ołtarza. Od XIV wieku przybierały kształt strzelistych, bogato zdobionych wież. Traktowane były jak świątynia w świątyni. 

Gościszowskie, bogato zdobione, przyścienne sakramentarium, posiada rzadko spotykany trójkątny kształt. Posadowione jest na kolumnie, miejsce na Najświętszy Sakrament zabezpiecza krata. Dzisiaj nie spełnia już swojej pierwotnej roli, jest natomiast wykorzystywane jako ciemnica w Wielki Piętek. 

Za sakramentarium, w jego tle, znajduje się ledwo widoczny, gotycki, XV-wieczny fresk, przedstawiający scenę Zwiastowania. Z prawej strony stoi lekko pochylona do przodu Maryja, zaś po lewej stronie umieszczono klęczącego Archanioła Gabriela trzymającego w rękach banderolę (szarfę). Może w przyszłości malowidło zostanie odnowione, wtedy będzie można dokładnie mu się przyjrzeć. 

 

W prezbiterium warto również przyjrzeć się bogato zdobionej, renesansowej chrzcielnicy wykutej z piaskowca. Datowana jest na rok 1575. Jej misa jest bogato zdobiona płaskorzeźbami. I tak możemy dostrzec ewangeliczną scenę „Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie”. Druga scena przedstawia Chrzest Jezusa w Jordanie. Z innej strony umieszczono napis po niemiecku, który jest cytatem z ewangelii św. Mateusza: „Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzajcie im, do takich bowiem należy królestwo Boże”.

 

 

Na styku prezbiterium i nawy znajduje się piękna, renesansowa, datowana na 1598 rok, ambona. Posiada bardzo bogato zdobiony kosz, baldachim oraz bramkę. Na koszu umieszczono płaskorzeźby ze scenami Starego Testamentu, natomiast baldachim zdobią figury, moim zdaniem, czterech ewangelistów. 

Warto zwrócić również uwagę na ciekawy, kamienny portal wejściowy prowadzący z prezbiterium do zakrystii. 

 

Kościół w Gościszowie to jeden z najciekawszych średniowiecznych kościołów jakie miałem okazję zwiedzić. Mała wiejska świątynia, a kryje w swoim wnętrzu prawdziwe perełki sztuki sakralnej. Warto odwiedzić Gościszów i zajrzeć do tego romańskiego kościółka. Gorąco polecam!!!